พระสมเด็จวัดระฆัง กรุเจดีย์พระปรางค์
พระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์พระประธานลงรักปิดทองเก่า ขุดพบในกรุพระปรางค์วัดระฆังเมื่อปีพ.ศ. 2480 สภาพสวยสมบูรณ์ รักทองเต็ม พระสมเด็จวัดระฆังสวยสมสมบูรณ์ ลงรักปิดทองงดงามสภาพเดิม ๆ มีคุณค่าและเป็นสิ่งที่หาชมยากยิ่งในยุคปัจจุบัน
พระปรางค์องค์ประธานที่ตั้งงามเด่นริมฝั่งแม่นํ้าเจ้าพระยา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงสร้างพระราชทานอุทิศแด่สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง กรมพระยาเทพสุดาวดี พระพี่นางองค์ใหญ่ เมื่อปีพ.ศ. 2336
ในสมัยเจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ ( โต พรหมรังสี ) เป็นเจ้าอาวาส เมื่อปีพ.ศ. 2404 ปูนฉาบองค์พระปรางค์ซึ่งมีอายุนานถึง 88 ปีเก่าแก่หลุดล่อนลงตามอายุ องค์พระปรางค์จึงได้รับการปฏิสังขรณ์ครั้งสําคัญเป็นครั้งแรก
ลุถึงต้นปีพ.ศ. 2480 อายุองค์พระปรางค์นับล่วงได้ 154 ปี ฐานด้านทิศตะวันออกทรุดตัว เกิดรอยร้าว พระเทพสิทธินายก ( นาค โสภโณ ) เจ้าอาวาส ได้ระดมช่างชาวบ้าน ร่วมกันบูรณะฐานทั้ง 4 ด้านขึ้นใหม่ พร้อมทั้งทําการฉาบปูนองค์พระปรางค์ขึ้นใหม่ทั้งหมด
ขณะทําการบูรณะฐานพระปรางค์ ช่างคนงานได้พบกรุพระสมเด็จโดยบังเอิญจํานวนหนึ่ง พระถูกวางกองไว้บนพื้นที่เป็นดินปนทราย และพระอีกส่วนหนึ่งถูกบรรจุไว้ในโถเคลือบ พระบางองค์มีคราบแคลเซียมจากน้ำฝนจับ พระทั้งหมดได้ถูกจําหน่ายจ่ายแจกไปจนหมดภายในเวลาไม่นาน ซึ่งทางวัดไม่ทราบเรื่องนี้
พระสมเด็จกรุนี้น่าจะเป็นพระส่วนหนึ่งที่เจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ ( โต พรหมรังสี ) ได้บรรจุไว้ตามประเพณีการสืบอายุพระพุทธศาสนา เมื่อคราวที่ได้มีการปฏิสังขรณ์องค์พระปรางค์เมื่อปีพ.ศ. 2404 ตามใบลานเงินที่พบในกรุ
( ชัยพร, พระสมเด็จกรุพระปรางค์ วัดระฆัง, 2557 )
ขอขอบคุณ เพจ Chaiporn Phibulsiri
พระสมเด็จวัดระฆัง กรุพระปรางค์วัดระฆัง
.......อีกข้อสัณนิษฐานกล่าวว่า...การแตกกรุ จากการลักลอบขุดเจาะเช่นเดียวกันกับ พระสมเด็จบางขุนพรหมกรุเก่า และ พระสมเด็จบางขุนพรหมกรุเจดีย์เล็ก อย่างไรก็ตามพระพิมพ์กรุนี้ ถูกลักลอบขุดเจาะในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 จำนวนมาก โดยเฉพาะครั้งเครื่องบินฝ่ายสัมพันธมิตรทิ้งระเบิดในกรุงเทพ อาทิแถวโรงไฟฟ้าวัดเลียบ สะพานพุทธ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากวัดระฆัง ผู้คนพระเณรต่างหลบลี้หนีภัย จึงเป็นโอกาสที่นักขุดเจาะหาของเก่าและพระสมเด็จนำพระสมเด็จออกไปมาก มีคนเฒ่าคนโบราณเล่ากันว่าบางกลุ่มที่มีทั้งชาวบ้านและพระทั้งในพระนครและจากต่างถิ่นที่ทราบเรื่องการบรรจุกรุพระสมเด็จที่วัดระฆัง ถือโอกาสมาขนเอาพระจากพระเจดีย์และพระปรางค์ วัดระฆังฯไปจำนวนมหาศาล ขนใส่รถลาก(รถเจ็ก)ไปก็มี ใส่เรือที่มาลอยลำรอที่ท่าหน้าวัดระฆังก็มี ขนกันเป็นลำเรือแล้วไปขึ้นแถวอยุธา จากนั้นได้ย้ายพระใส่เกวียนบรรทุกไป..........
.........นี่อาจเป็นประวัติศาตร์ที่ตกหล่นหรือที่ไม่ได้บันทึกไว้