พระสมเด็จฯ พิมพ์ใหญ่วัดระฆัง บรรจุกรุวัดสะตือ (แตกลาย ) TAK 307

การแตกลายงาของพระสมเด็จฯ ( ที่ลงรักเก่า )

การแตกลายงาเกิดขึ้นที่ผิวพระ จากการหดตัวของเนื้อพระเก่าและการหดตัวของเนื้อรักเก่าที่เคลือบผิวพระอยู่ทำให้เกิดแรงดึงและดันขึ้นกับผิวพระ เกิดการลั่นร้าวปริแตก มีริ้วรอย ร่องรอยขนาดเล็ก คดเคี้ยวประสานกันเป็นรูปทรงเหลี่ยมไปทั่วบนผิวพระ  กระบวนการแตกลายงานเป็นไปอย่างช้า ๆ ตามระยะเวลาอันยาวนานร่วม 150 ปี

การแตกลายจำแนกออกเป็น 3 ประเภท คือ

1.แตกลายงาหยาบ เกิดขึ้นจากการหดตัวของพระเนื้อหยาบ อาจเนื่องจากเนื้อพระแก่ข้าวสุกตากแห้งบด เนื้อกล้วยสุกบด จะเกิดแรงดึงบนผิวพระมากจนยับย่น  กรณีนี้จะแตกลานแบบรากผักชี น้ำรักจะฝังตัวแทรกในร่องลึกของรอยแยกเป็นเส้นรักสีน้ำตาลอมดำ ขนาดเล็กคดเคี้ยวฝังลึกในลายงา ถ้าเนื้อพระหดตัวมากจะมีรอยแยกกว้างลึก

2.แตกลายงาแบบละเอียด เกิดขึ้นกับพระเนื้อละเอียด การหดตัวของเนื้อพระมีไม่มาก จะแตกลายงาละเอียดในผิวพระ น้ำรักจะซึมลงไปตามรอยแยกพอเนื้อรักเก่าหลุดร่อนออกไปจะถูกดึงหลุดออกไปด้วย จะเห็นรักฝังอยู่ประปราย

3.แตกลายสังคโลก จะแตกตื้นเป็นเส้นลายงาขนาดเล็กมากเล็กกว่าลายงาละเอียด จะไม่มีรักอยู่ในรอยแยก จะเห็นเพียงแต่เส้นลายสังคโลกซ้อนลายงาแบบละเอียดที่ผิวพระ

             การแตกลายงาทั้ง 3 ชนิดจะเกิดขึ้นด้านหน้ามาก เพราะระดับบนผิวพระสูงต่ำไม่เท่ากัน ได้แก่ เส้นซุ้มองค์พระ ฐานพระ นูนสูงขึ้นจากผิวพระ ทำให้เกิดแรงดึงแรงดันจากการหดตัวของเนื้อพระและเนื้อรักค่อนข้างมาก จนทำให้ผิวพระย่นยับปริร้าวเกิดแตกลายงา และลายสังคโลกขึ้น จะมีพระหลายองค์ลงรักทั้งด้านหน้าและหลัง(จากการจุ่มรัก) ด้านหลังแบบหลังเรียบไม่ปรากฏการแตกลายงายกเว้นบางองค์ผิวพระไม่ราบเรียบ แก่มวลสาร ผิวขรุขระ เมื่อเนื้อพระและเนื้อรักหดตัวจะมีการแตกลายงาเช่นกัน แต่มีน้อยองค์